Lragir.am-ի զրուցակիցն է ԱԻՄ նախագահ Պարույր Հայրիկյանը

Պարոն Հայրիկյան, ի՞նչ է ցույց տալիս ՌԴ ԱԳ նախարար Լավրովի հայտարարությունը, թե «Հայաստանը տասնամյակներ շարունակ օկուպացիայի տակ էր պահում Ադրբեջանի յոթ շրջանները»։

Այդ հայտարարությունն ընդամենը Ռուսաստանի քաղաքականության ածանցյալն է, նոյեմբերի 9-ի հայտարարության ածանցյալը։ Եվ դա նաև ռուս-ադրբեջանական ռազմավարական դաշնակցության զարգացումն է, որը կնքվեց նախորդ տարի։ Այիսինքն՝ այս հայտարարության վրա զարմացողները ցույց են տալիս իրենց անիրազեկությունը։ Ռուսները պայմանագրով Հայաստանի թշնամին են։ Ռուսներն ունեն թուրքերի հետ կնքած պայմանագիր, որում հստակ ասված է՝ Հայաստանը մեր թշնամին է։ Այդ պայմանագրով նրանք Հայաստանը մասերի են բաժանել, այդ պայմանագրով Հայաստանի զգալի մասը տվել են Թուրքիային։ Դրանով իրենք Հայաստանն օկուպացրել են, Հայաստանին զրկել են միջազգային իրավունքով իրեն տրված հնարավորություններից։ Այնպես որ, ես անտեղի եմ համարում այս իրարանցումը։ Դա հավասարազոր է նրան, որ մեկի տունն ավերեն, ամբողջ գերդաստանը ոչնչացնեն, բայց հանկարծ ինքը վեր կենա ու ասի՝ մեր հավերին սպանեցին։ Ինձ համար սա նորություն չէ, իսկ ծախվածների համար սա Ռուսաստանին կրծքով պաշտպանելու հնարավորություն է՝ ցույց տալու, որ՝ տեսեք, մենք ինչ լավ ստրկամիտներ են։

Ի՞նչ պետք է անել՝ Հայաստանում այսօր շատ խնդիրներ են փորձում հայտնագործել ու դրանց համար պայքարել՝ մեծամասամբ դա կապելով իշխանության հետ։ Մինչդեռ, Հայաստանի խնդիրը մնում է նույնը և բոլոր ժամանակներում կմնա նույնը՝ ամրագրել հայ ազգի, նաև Հայաստանի քաղաքացիների ինքնորոշման իրավունքը։ Դա արվում է բացարձակ ժողովրդավարական համակարգով ու Սահմանադրությամբ։ Այդ դեղնակտուցները դա այդպես էլ չհասկացան, որ այն մարդը, ով 50 տարի առաջ ասում էր՝ Հայաստանին պետք է անկախություն հանրաքվեի ճանապարհով, հենց այդ նույն մարդն է այսօր ասում, որ Հայաստանի փրկությունը շատ արագ աշխարհի առաջատար դառնալն է՝ իր արժեհամակարգով։ Իսկ դրա հնարավորությունը Աստված շնորհել է մեր ժողովրդին, եթե չեն օգտվում, պետք է տուժեն։

Միջազգային հանրության տեսանկյունից երբևէ դիտարկվե՞լ է, որ «Հայաստանն օկուպանտ է»։

Եթե թողնենք, որ այդ հարցը զարգացվի, իհարկե, Հայաստանն «օկուպանտ» կներկայացվի։ Դրան նպաստել է հատկապես Լևոն Տեր-Պետրոսյանը։ 1994 թվականին նաև Հայաստանի ներկայացուցիչների ստորագրությունն է դրվել զինադադարի համաձայնագրի տակ, ի՞նչ գործ ուներ Հայաստանն այնտեղ, միայն Արցախը պետք է լիներ։ Նույնիսկ ՌԴ արտգործնախարարն այն ժամանակ ասել էր՝ «ես զարմացա, որ Տեր-Պետրոսյանը համաձայնեց հայր Ալիևի այդ առաջարկին»։ Եթե Հայաստանն ստորագրում էր զինադադարը, մասնակից էր դառնում կատարված գործողություններին։ Եվ եթե այդ կատարված գործողություններն աշխարհում չես կարողանում ներկայացնել որպես հայ ազգի միջազգային իրավունքի վրա հիմնված իրավունքի իրացում, ապա գոնե պետք է Արցախը ճանաչեինք ու ասեինք, որ Արցախն է այդ ամենի տերը, մենք էլ Արցախին աջակցում ենք, որովհետև չենք ուզում տեսնել նոր ցեղասպանություն։ Այս տարբերակներից որևէ մեկը չարվեց, հետևաբար, ի սկզբանե դավաճան իշխանություններ են եղել։ Այսօր վճռական քայլեր պետք է ձեռնարկվեն, հենց նույն Սահմանադրության վերաբերյալ։ Եթե այսօր Հայաստանն անմիջապես իր Սահմանադրությունը չփոխի, որի միջոցով հնարավոր է ունենալ այնպիսի կառավարություն, որը մշտապես կլինի հսկողության տակ ու պատասխանատու, մենք շատ ծանր վիճակում կհայտնվենք։

Ինչ վերաբերում է Արևմուտքի գնահատականին, մենք ինչպիսի հարցադրումներ կատարում ենք, ինչ նախաձեռնություններով հանդես ենք գալիս, այդպիսին էլ լինում է Արևմուտքի արձագանքը։ Այսօրվա իրադարձություններին նայելով՝ կարելի է տեսնել, թե ինչպես Զելենսկին չհանձնվելով՝ փոխեց Արևմուտքի վերաբերմունքը։ Նրան ասում էին՝ փախիր, չէ՞։ Շատ բան կարելի է փոխել, մարդը նրա համար է, որ ինքնորոշվի և այդ ինքնորոշումը մատչելի դարձնի նաև ուրիշներին։ Արևմուտքը Մինսկի խումբ ստեղծեց, բայց այդ խումբն ստեղծելուց հետո դու ի՞նչ կեցվածք ես ընդունում, ի՞նչ շեշտադրումներ ես կատարում, դա էլ արդեն օրվա իշխանությունների ինքնորոշված կամ ռուսորոշված լինելու խնդիրն էր։